دیابت را بهتر بشناسیم

بیماری دیابت، بیماری مزمنی است که شیوع آن در جهان و در نژادهای مختلف بالا می باشد. همچنین شیوع و بروز این بیماری در کشورهای در حال توسعه روند رو به افزایش دارد. نتایج مطالعات اخیر نشان دهنده ی روند رو به افزایش این بیماری در کشور ایران نیز می باشد.

یکی از راهکارهای اصلی برای پیشگیری و کنترل دیابت آموزش عموم جامعه در خصوص اصلاح شیوه ی زندگی، داشتن رژیم لاغری مناسب و افزایش فعالیت بدنی می باشد.

انواع دیابت

دیابت یا بیماری قند،که اختلال متابولیک (سوخت و سازی) در بدن است. در این بیماری توانایی تولید انسولین در بدن از بین می رود و یا بدن در برابر انسولین مقاوم شده و بنابراین انسولین تولیدی نمی تواند عملکرد طبیعی خود را انجام دهد. نقش اصلی انسولین پایین آوردن قند خون توسط مکانیزم های مختلفی است. به طور کلی دیابت را به 4 دسته می توان تقسیم کرد.

دو نوع اصلی آن، دیابت نوع 1 و 2 می باشد. در دیابت نوع یک تخریب سلولهای بتا در پانکراس منجر به نقص تولید انسولین می شود و در نوع دو مقاوت پیشرونده بدن به انسولین وجود دارد که در نهایت ممکن است به تخریب سلول های بتای پانکراس و نقص کامل تولید انسولین منجر شود. در دیابت نوع دو مشخص است که عوامل ژنتیکی، چاقی و کم تحرکی نقش مهمی در ابتلای فرد دارد.

دیابت بارداری نیز نوعی دیگر از دیابت است. این نوع دیابت در طول بارداری برای اولین بار تشخیص داده می شود.معمولا این نوع دیابت گذراست و پس از پایان بارداری، بهبود می یابد.اما خانم هایی که در طول بارداری این نوع از دیابت را تجربه کرده اند، در آینده، بیشتر در معرض خطر دیابت نوع 2 هستند.

نوع دیگری از دیابت نیز، دیابت با علل متفرقه است. عموما این نوع دیابت، از اعمال جراحی، عفونت ها، مصرف داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها و سوءتغذیه به وجود می آید.

ریسک فاکتورها در دیابت :

دیابت نوع یک

ریسک بروز دیابت یک را می توان با بررسی سابقه خانوادگی این بیماری و توجه به سن بروز و جنسیت اعضا درگیر خانواده تخمین زد. همچنین راه های دیگری هم برای پیش بینی بروز دیابت نوع یک ارائه شده است ولی از آنجا که هنوز راهی برای پیشگیری یا متوقف کردن روند بیماری وجود ندارد، استراتژی های مختلفی که برای تشخیص زودرس دیابت نوع یک وجود دارد ارزش زیادی ندارند.

دیابت نوع دو

– سن بالای ۴۰ سال
– فامیل درجه اول مبتلا به دیابت نوع ۲
– سابقه اختلالات قند پیش دیابتی (اختلال تحمل گلوکز ، گلوکز ناشتای مختل)
– سابقه دیابت بارداری
– سابقه به دنیا آوردن نوزاد ماکروزوم (وزن بالاتر از حد طبیعی)
– وجود عوارض انتهایی دیابت روی اعضا بدن
– وجود فاکتورهای خطر بیماری های قبلی عروقی (همچون چربی خون بالا، فشار خون بالا، چاقی)

دیابت با علل متفرقه

– وجود بیماری های مربوط به دیابت (سندرم تخمدان پلی کیستیک، عفونت اچ. آی. وی، برخی اختلالات روانپزشکی همچون شیزوفرنی، افسردگی و اختلال دوقطبی)
– مصرف داروهای مربوط به دیابت: کورتیکواستروئیدها، آنتی سایکوتیکهای آتیپیک، درمان اچ آی وی/ایدز و غیره.

علائم دیابت

در مراحل ابتدایی ممکن است دیابت بدون علامت باشد. بسیاری از بیماران به طور اتفاقی در یک آزمایش یا در حین غربالگری شناسایی می شوند. با بالاتر رفتن قند خون، علائم دیابت آشکارتر می شوند. پرادراری، پرنوشی، پرخوری، کاهش وزن با وجود اشتهای زیاد، خستگی و تاری دید از علایم اولیه شایع دیابت است. بسیاری از بیماران در هنگام تشخیص بیماری چندین سال دیابت داشته اند و حتی دچار عوارض دیابت شده اند. در کودکان دچار دیابت نوع یک علایم معمولاً ناگهانی بارز می شوند، این افراد معمولاً قبلاً سالم بوده و چاق نبوده اند. در بزرگسالان این علایم معمولاً تدریجی تر بارز می شوند. عارضه کتواسیدوز می تواند به عنوان علامت شروع کننده بیماری هم در دیابت نوع یک بارز شود. در دیابت نوع دو معمولاً فرد تا سال ها بدون علامت است. علایم معمولاً خفیف هستند و به طور تدریجی بدتر می شوند. در نهایت فرد دچار خستگی مفرط و تاری دید شده و ممکن است دچار دهیدراتاسیون شود. در این بیماران عارضه کتواسیدوز به علت تولید انسولین اندک کمتر دیده می شود. با این حال قند خون می تواند به مقادیر بسیار بالایی افزایش یابد و فرد دچار عارضه شوک هایپراوسمولار شود.

این مطلب ادامه دارد…